H γνώμη σου

Ένα από τα πιο εκνευριστικά τσιτάτα όλων των εποχών, το οποίο είτε ανοίγει, είτε πιο συχνά κλείνει μια μπούρδα, είναι και το "μα ο καθένας έχει δικαίωμα στη γνώμη του".

Στατιστικά, ένα 80% των επιχειρημάτων που έχω ακούσει και περιείχαν κάπου αυτή την πρόταση ήταν ανόθευτες, αγνές, καθαρές παπάτζες. Πασπαλισμένες με στόμφο, χρυσόσκονη και τόνους "δίκαιης" οργής. Και ενίοτε καθαρά σταυροφορίστικης νοοτροπίας. 

Οπότε ως καλός σκύλος του Παβλώφ, όποτε ακούω/διαβάζω τη φράση αυτή προετοιμάζομαι ψυχολογικά για την πνευματική γροθιά που θα φάω στο μεσολόβιο και που μετά πολλής αυτοσυγκέντρωσης, χρόνων ταϊ-τσι, πιτόγυρων με τυροκαυτερή και τόνων Brewdog, αποφεύγω το ανεύρυσμα.

Να το πάρουμε από την αρχή όμως για να μη μπερδευτούμε πολύ, μια και ως γνωστόν εδώ γράφω ελαφρώς χαοτικά.

Ας αρχίσουμε λοιπόν με το δικαίωμα στη γνώμη:

Σαφώς και το έχεις. Εννοείται. Είναι όπως το δικαίωμα στην αναπνοή, το δικαίωμα στην εργασία και το δικαίωμα στο να μου σπας τα παπάρια με το να είσαι εντελώς βλάκας, άσχετος και αμαθής μπαστουνόβλαχος, με έξτρα γαρνιτούρα αγένειας και ψευτοτσαμπουκά, με σοβαρό υπόβαθρο "ευαισθησίας".

Κοινώς, έχεις μια χαρά το δικαίωμα στη μαλακία σου. Το ότι έχεις δικαίωμα έκφρασης, για πολλούς ανθρώπους συνεπάγεται ότι η γνώμη τους πρέπει να θεωρηθεί σοβαρή και να υιοθετηθεί, ενώ πλειστάκις αντιθέτως, μπορεί και πρέπει να αγνοηθεί, να λοιδωρηθεί και να περάσει στην κατηγορία "τι είπε ο μαλάθρακας" με συνοπτικές διαδικασίες. 

Το οτί νομίζεις κάτι δε σημαίνει ότι είναι και σωστό. 

Πάμε σε πιο ταλληράκια τώρα.

Κατά βάση η γνώμη προϋποθέτει πληροφορία επεξεργασμένη σε γνώση μέσω της εμπειρίας και της..πρότερης γνώσης. Για να αποφανθείς για κάποια θέματα χρειάζεσαι τεράστια γνώση και σοβαρότατο υπόβαθρο, ενώ για άλλα λιγότερο. Όσο πιο περίπλοκο το ζήτημα, τόσο περισσότερη γνώση και εμπειρία χρειάζεσαι για να το κατανοήσεις και να το αναλύσεις, ώστε να βγάλεις "σωστή" γνώμη. Και μπορεί το ίντερνετ να μας παρέχει την πληροφορία με τα καντάρια, αλλά ακόμα και αν ξέρεις να φιλτράρεις την πληροφορία σωστά και έχεις αναπτύξει κριτική σκέψη (μεγάλο αν αυτό, για το μέσο τυρόβλακα) για μερικά πράγματα 

ΑΠΛΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ ΧΡΟΝΟ ΝΑ ΤΑ ΜΑΘΕΙΣ ΚΑΛΑ ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΧΡΟΝΙΑ ΚΩΛΟ ΣΤΗΝ ΚΑΡΕΚΛΑ

Κοινώς, όσο λιγότερο τό χεις να νογάς, τόσο πιο δύσκολο είναι να σχηματίσεις γνώμη που μπορεί να σταθεί για μερικά πράγματα.

Δες π.χ το μέσο ιντερνετικό παντογνώστη, ή το μέσο δημοσιογράφο. Σε κάθε νέα είδηση, σε κάθε νέο ο,τιδήποτε, μετατρέπονται εντός 10 λέπτου όχι απλά σε γνώστες, αλλά σε ειδικούς.

Έτσι βλέπουμε τον ίδιο χρήστη να ξέρει:

Σεισμολογία, επιδημιολογία, bayesian στατιστική, γεωστρατηγική, μεσαιωνική ιστορία, σύγχρονη ιστορία, παγκόσμια ιστορία, εθνολογία, βιολογία, εξελικτική βιολογία, θεωρία χορδών, σωματιδιακή φυσική, θρησκειολογία (καλά αυτό είναι και ευκολάκι), πολιτικές επιστήμες και φυσικά τα πάντα από ιατρική.

Ναι, συγγνώμη αλλά την τύφλα σου δεν ξέρεις μπάρμπα. Αυτό που ξέρεις είναι να διαβάζεις 10 λεπτά - ή έστω αν είσαι και φιλότιμος ,10 μέρες- τα βασικά αποτελέσματα της πρώτης σελίδας του γούγλη και μετά να μας τα αναμασάς. Και δε λέω, μπορεί με μια 10ήμερη μελέτη να βγάλεις ενα συμπέρασμα, αλλά μεταξύ μας, οι γνώσεις σου εξακολουθούν να είναι στο επίπεδο "μέτριες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις" για να μην πω στο επίπεδο "πασάλειμα του κώλου ώστε να μπορείς να πετάξεις 10 τσιτάτα ψαρωτικά".

Βέβαια εδώ έχουμε διαβαθμίσεις ελαστικότητας όσον αφορά στην ανοχή της γνώμης του εκάστοτε παπάροβιτς όπως εγώ. Τα θέματα που έχουν να κάνουν με κοινωνικές επιστήμες, τέχνες, πολιτική ιστορία, ιστορία απλή, ιστορία σύνθετη, μ-λ ιστορία, λ-μ ιστορία, μου κουκουέ ιστορία, λου κουκουέ ιστορία μου, οικονομικά κλπ έχουν μια ελαστικότητα όσον αφορά στη διαμόρφωση γνώμης. Τι εννοώ: Υπάρχουν πολλές σχολές και απόψεις για τέτοια ζητήματα συνήθως, οι οποίες είναι εξίσου θεωρητικά και φιλοσοφικά ακόμα στοιχειοθετημένες, παρ'όλα αυτά είναι αντίθετες. Μπορεί 2 φίλοι να συζητάνε ένα κοινωνικό φαινόμενο, να υποστηρίζουν διαμετρικά αντίθετη ερμηνεία και παρ'όλα αυτά να έχουν εξίσου δίκιο και άδικο στα σημεία. Εκεί φυσικά οι γνώμες του κώλου αναπτύσσονται πιο γρήγορα και από σαλμονέλα σε κοτόπουλο τον Αύγουστο μια και πολλές φορές δε χρειάζεται καν καμιά σοβαρή τεκμηρίωση πέραν του "γιατί έτσι γουστάρω εγώ να νομίζω, α γαμής". Ή γιατί εκεί παίζουν σοβαρά ρόλο και προσωπικά βιώματα του καθενός στα οποία δε μπορείς να πάς κόντρα εύκολα. 

Παράδειγμα στομάχας: Η  Ζηνοβία-Κασσιόπη-Θηρεσία Τούρλοβνα-Παπαπαπαθανάση όταν ήταν μικρή εβιαζόταν 2 φορές ημερησίως από έναν σουηδ-ινδό περιπτερά , σχιστομάτη που ήταν ολυμπιακός, επί 3 χρόνια.

Η Ζηνοβία-Κασσιόπη-Θηρεσία μεγάλωσε και σιχαίνεται τους σουηδ-....μπλαμπλαμπλα, καταλαβαίνεις. Δε μπορείς με λογικά επιχειρήματα να της εξηγήσεις να μην είναι ρατσίστρια εναντίον τους και οτι δε φταίνε όλοι οι σουηδο-..κλπ (πολυπληθής ομάδα, δε λέω) που η κτηνάρα αυτή τη  βίαζε.

Τώρα που είπα "βίαζε", είδα χτες άρθρο "γνώμης" για το θέμα με αυτη την pop star που κατήγγειλε οτι τη βίαζε ο μάνατζερ της ώστε να καταφέρει να σπάσει το συμβόλαιο. (Πρόσεχε, δεν κατήγγειλε το βιασμό/abuse/ψυχολογική βια κλπ ως έχουν, τα κατήγγειλε γιατι θέλει να σπάσει το συμβόλαιο που έχει μαζί του. ΔΕΝ ξέρω νομικά, αλλά αυτό μου φαίνεται περίεργο. Ή κατάλαβα λάθος). Στο "άρθρο γνώμης" αυτό, η περήφανη συντάξασα απορεί γιατί απαιτούνται αποδείξεις για το βιασμό, ενώ θα έπρεπε κανονικά κατά τη γνώμη της να αρκεί η καταγγελία ώστε να τιμωρηθεί ο ένοχος.

Η διαδικασία δηλαδή θα έπρεπε να είναι , "Καλημέρα σας, πριν 10 χρόνια εβιάσθην από το Θανασάκη" ... => "Περάστε κ.Θανασάκη 20 χρόνια εις την φυλάκαν".

Με πλήρη ευαισθησία στο φοβερό αυτό θέμα και με πλήρη και κάθετη αηδία και απέχθεια πρός τα άρρωστα κτήνη που καταστρέφουν σώματα και ψυχές ανθρώπων έτσι, θα πω με παρρησία ότι η γνώμη αυτή είναι μια μπούρδα και μισή και αρκετά επικίνδυνη. Θέλετε να εξηγήσω τους λόγους, έστω και ως μη νομικός;

ΓΙΑΤΙ ΑΝ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΝ ΓΙΑ ΥΠΟΔΕΙΞΗ ΕΝΟΧΟΥ ΤΟΤΕ Ο ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΙΣΧΥΡΙΣΤΕΙ ΤΟ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ.

Νομίζω οτι στις βάσεις του δικαίου είναι οτι είσαι αθώος μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Ναι το νομικό μας σύστημα έχει κενά, παραθυράκια και ενα κάρο μαλακίες που μπορεί να εκμεταλλευτεί κάποιος για να τη σκαπουλάρει (μια που λέμε για βιασμό, βλέπετε τακτική υπεράσπισης Ζωϊτσας στον κατηγορούμενο ως βιαστή με τις τουρίστριες) ΑΛΛΑ, όπως μου ειπε μια φίλη δικηγόρος, "εδώ το νομικό σύστημα πρέπει να αποφασίσει τι θέλει να διακινδυνέψει περισσότερο: Να φυλακιστεί ένας αθώος ή να μείνει ελεύθερος ένας ένοχος". Και απο κει και πέρα ΑΝ θες τη συζητάμε τη γνώμη σου. Αλλά το να ζητάς να καταδικάζονται άνθρωποι με μοναδικό κριτήριο μια καταγγελία, όσο ευαίσθητο και τρομακτικό και αν είναι το θέμα, σορι αλλά λες μπούρδες.

Κάπως έτσι με τα κοινωνικοοικονομικοδικαστικοτ τέτοια. Πάμε στα άλλα τώρα.

Οι θετικές επιστήμες δεν είναι ακριβώς έτσι. Ναι σαφώς υπάρχουν σχολές και γνώμες, αλλά η επιστημονική μέθοδος (<== αυτό δεν είναι απλά 2 λέξεις η μία δίπλα στην άλλη, είναι συγκεκριμένος όρος και εννοεί συγκεκριμένα πράγματα, δες και σε παλιο μου ποστάκι ) που είναι και ο καλύτερος -μέχρι τώρα- τρόπος που έχουμε βρει για να ερμηνεύουμε τον κόσμο γύρω μας, δε σου αφήνει περιθώρια να λες ο,τι σου κατεβάσει η γκλάβα σου. Για την ακρίβεια είναι έτσι στημένη που προβλέπει τα λάθη, τα διορθώνει και αποκλείει την προσωπική εμπλοκή και "γνώμη" (bias) μέσω συγκεκριμένων διαδικασιών.

Τι εννοώ, παράδειγμα στομάχας:

Πριν πολλά πολλά χρόνια, ο κύριος Ισαάκ ο Νεύτωνας έφαγε ένα μήλο στην κούτρα και ξεκίνησε όλο το σκηνικό με τις βαρύτητες, τους διαφορικούς λογισμούς, τις δυνάμεις, τις αδράνειες κλπ. Σε παρόμοιο σκηνικό, όχι με μήλα, αλλά με μη-χανές, βρήκαμε και τα περί θερμοδυναμικής, με τον Carnot, τον Maxwell, toν Boltzmann, Clausius και δε συμμαζεύεται. Αυτα που χουμε βρεί απο τότε λοιπον, τεστάρονται και ξανατεστάρονται και ξανατεστάρονται -μέχρι να βρεθεί, αν βρεθεί εξαίρεση-. Ο πυρήνας του πράγματος είναι η απόδειξη. Αν υπάρχουν αποδείξεις οτι κάτι είναι έτσι, η γνώμη σου δε μετράει αν δε φέρεις ανεξάρτητες, ατράνταχτες και πιστοποιημένες αποδείξεις. Μπορεί εγώ να κωλοχτυπιέμαι οτι άμα πηδήξεις απο το μπαλκόνι θα φύγεις δεξιά και θα πετάξεις ως άλλος Ίκαρος, και ότι δικαιούμαι τη γνώμη μου, αλλά η γνώμη αυτή -την οποία σαφώς και δικαιούμαι να έχω- είναι μια μαλακία και μισή και μέχρι να πηδήξω απο το μπαλκόνι και να φύγω  δεξιά, καλά θα κάνουν να με λενε βλάκα.

Ο μπαρμπα Ασίμοφ τα λεγε και είχε και δίκιο: 

Eυτυχώς ο μπαρμπα Ασίμοφ απόθανε και πάει και αυτός καλός άνθρωψ ήταν πρωτού γιγαντωθεί το ιντερνέτς και τα σόσιαλ μύδια, οπότε δε δυστύχησε να δει αυτό το χμμ.. πως να το μεταφράσω, αυτό το δόγμα της άγνοιας (αν και cult είναι πιο "σέκτα" φάση, τελος πάντων) να παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και πλέον ο κάθε συμμαθητής-σου-που-δεν-ήξερε-να-γράφει-σωστά-το-"Κώστας"-στη-γ-λυκείου να σου πετάει στη μούρη τη "γνώμη" του για τις θεραπείες με βλαστοκύτταρα και τις επιπτώσεις της ανακάλυψης βαρυτικών κυμάτων καθημερινά και με στόμφο, ουρλιάζοντας πως έχει το κάθε δικαίωμα σε αυτήν.

Φυσικά και έχει το δικαίωμα στη γνώμη του ο Θανασάκης ο Cτόκοc από το σχολείο, αλλά κάποιος πρέπει να του εξηγήσει κάποτε 

ΟΤΙ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΝΑΙ ΛΑΘΟΣ*

(και οτι η δική του είναι κάπως πιο συχνά λάθος μια και βασίζεται στο ότι δεν κατάφερε ποτέ να καταλάβει ούτε καν το F=m.γ)

Δεν ξέρω αν φαίνομαι αρκετά σνομπ ακόμα, αλλά έτσι αισθάνομαι.

Ξέρεις γιατί; 

Γιατί ο χ,ψ,ζ Θανασάκης, που τελείωσε το λύκειο με τα χίλια ζόρια γιατί δεν την πάλευε να διαβάσει ούτε τη στήλη με τα ζώδια στις εφημερίδες επειδή είχε δύσκολες λέξεις, νομίζει ότι οι μαλάκες που πάνε πανεπιστήμιο κάθονται και ξανακάνουν τα μαθήματα του σχολείου και δεν κάνουν τίποτα καινούριο.

Και ενώ όντως, τρέφω ελάχιστη εκτίμηση για εξαιρετικά μεγάλη μερίδα συμφοιτητών και συναδέλφων μου, που αντιμετωπίζουν την επιστήμη τους σαν μουτζούρες σε χαρτάκι, ενώ γνωρίζω πάρα πολύ καλά ότι τα πτυχία δε σημαίνουν τίποτα και τα παίρνουν και κάτι βοδάρες άνευ προηγουμένου, υπάρχει και ένα όριο, παπάρα Θανασάκη:

- Αυτός που έφτιαξε το γαμωβηματοδότη για να ζεις ενώ θα πρεπε να χες τινάξει πέταλα στα 30 απο τα ξύδια, τα τσιγάρα και τις καταχρήσεις, ΞΕΡΕΙ καλύτερη φυσική, μαθηματικά, ανατομία και φυσιολογία από σένα

-Αυτός που σχεδιάζει αεροπλάνα στη Boeing δεν είναι ο μαλάκας φοιτητής νοικάρης σου που πίνει μπάφους όλη μέρα και δεν πατάει ποτέ στη σχολή, είνια ενας μηχανικός με κάτι καντάρια γνώσης, εμπειρίας και ευθύνης πάνω του.

-Ο γιατρός που εγχείρησε το 1982 τον παππού σου με μικροκάμερα στον αυχένα και αντί ο γέρος να μείνει ανάπηρος και να τεζάρει, περπατάει ακόμα, δεν είναι ο μαλάκας στα τραπεζάκια της ΔΑΠ-ΠΑΣΠ-ΚΚΣΟΥΜΛΚΕΚΚΕΕΔΑ, είναι ενας τύπος που έχει φάει ολη του τη γαμημένη τη ζωή να μαθαίνει, οπότε ναι, η γνώμη του όσον αφορά τη νευρολογία, μετράει περισσότερο από τη δική σου που βασίζεται στο "δεν καταλαβαίνω τίποτα, αυτά είναι πολύ δύσκολα, αλλά οι γιατροί είναι απατεώνες οπότε ο,τι μου καβλώσει λέω".

- Έχεις επαναπαυθεί μαλάκα Θανασάκη στην άνετη ζωάρα με κανόνες υγιεινής και λοιπές πολυτέλειες και ξεχνάς ότι 100 χρονάκια πριν ο κόσμος πέθαινε στα 30 από αρρώστειες που τώρα έχουν γαμωεξαλειφθεί γιατί κάναμε γαμωεμβόλια (πολυομυελίτιδα, ευλογιά κλπ). Η γιαγιά σου όμως μαλάκα θυμάται οτι έχανε χωριανούς από κάτι τέτοια. Και βγαίνεις και μου λες οτι έχεις επιφυλάξεις για το αλουμίνιο στα εμβόλια και οτι ειναι η γνώμη σου. 

- Όταν λέμε Θανασάκη για τον πρώτο και δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής (που μαθαίνεις μέχρι και στο τεχνικό λύκειο στους μηχανικούς αυτοκινήτων, δεν είναι και τίποτα ιδιαίτερο), δε μιλάμε για κανα νόμο που βγάλαμε από τη γκλάβα μας και ψηφίστηκε σε καμιά βουλή από τίποτα ζωάδια όπως αυτοί που μας κυβερνάνε. Οπότε ναι η γνώμη σου ότι κάποιος έφτιαξε μηχανή που αποδίδει περισσότερα απο όσα καίει, πρέπει και μπορεί να αγνοηθεί και άνοιξε τα γκαβάδια σου και δες γιατί λες βλακείες. Καμμένε. (pun ;;;; )

- Νομίζεις Θανασάκη ότι το να γνωρίζεις κάτι, να το κατέχεις, είναι θέμα επιφανειακής ενασχόλησης και πασαλείμματος, όπως διάβαζες ιστορία στη δευτέρα δημοτικού και μετά πήγαινες να παίξεις μπάλα. Α μια που το αναφέραμε, έχω καλή αναλογία: Το να νομίζεις ότι η γνώμη σου για τις μαύρες τρύπες μπορεί να είναι ισάξια με του Χώκινγκ επειδή διάβασες 10 λεπτά wikipedia, είναι περίπου σα να νομίζεις ότι η τρίπλα σου είναι σαν του Μέσι επειδή παίζεις Football manager. Η γνώση, η βαθιά γνώση και η εμπειρία, είναι κατακτήσεις χρόνων και δουλειάς. Όχι κουβεντών σε καφενείο Σάββατο μεσημέρι με τους φίλους σου. Και αυτό το λέω και για μένα, να το θυμάμαι και εγώ. Και θέλει να ιδρώσει πολύ η κωλάρα σου και να κάνεις θυσίες. Και όσο να νομίζεις ότι αυτοί που σπούδασαν τον έπαιζαν, θα σου αποκαλύψω ότι αρκετοί από αυτούς, έστω και αν δεν είναι διάσημοι επιστήμονες, ναι κουράστηκαν και θυσίασαν διάφορα -αν όχι συνεχώς, έστω κάποια στιγμή-. Και όσο και αν είναι προς τιμή σου που δούλεψες και γαμήθηκες στο μόχθο από τα 18, ενώ ο άλλος είχε τη δυνατότητα ως φοιτητής να κωλοβαράει κιόλας και τον τάϊζαν οι γονείς, ρε μαλάκα Θανασάκη, μη φέρεσαι σα κομπλεξικός ελληναράς. Ή μάθε τουλάχιστον να ξεχωρίζεις ποιος είναι ρεμπεσκές και ποιος σωστός. Μη γίνεις σαν τον άλλο τον κλάμπανο από τον Πύργο, πέρισυ το καλοκαίρι, που με την ιδιότητα του μπουζουξή σε σκυλάδικα μου λεγε πόσο για το μπούτσο είναι το M.I.T, το Harvard, το Cambridge και η Οξφόρδη και οτι δεν κάνουν τίποτα και είναι μόνο διαφήμιση για χαχόλους θύματα.. Να χουμε και αίσθηση κιόλας.

Aκούω επίσης πολύ για το συναίσθημα και το θυμικό και ενάντια στην "ψυχρή" λογική και άλλα τέτοια δακρύβρεχτα και πολύ ωραία στο χαρτί αλλά πολύ επικίνδυνα.

Κάποια στιγμή θα πρέπει να καταλάβουμε ότι η λογική μπορεί να συνυπάρχει με το συναίσθημα μια χαρά και πως κάτι παπαριές οτι η ευαισθησία και η ανθρωπιά αποκλείουν αυτόματα τη λογική και έτσι πρέπει να είναι, να εκλείψουν. 

Νομίζεις οτι ο διασώστης που πριν 5 λεπτά έσωσε έναν άνθρωπο με ΚΑΡΠΑ, μετά είναι ψύχραιμος; Αρχίδια. Από ο,τι λέγαν γνωστοί, μετά κλαίγαν σα μωρά. Αλλά αν αρχίσει να κλαίει με το που τον δει τον άλλο τέζα κάτω μπλαβιασμένο, μάντεψε τι θα σώσει. Τα παπάργια του θα σώσει.

Τίποτα από τα 2 δε μπορεί να υποκαθιστά το άλλο όταν πρέπει και ίσα που συνεργάζονται μια χαρά. Εκτός από όταν προσπαθούμε να κρυφτούμε πίσω από τις παροιμιώδεις φούστες της μαμάς βυζαίνοντας τα δαχτυλάκια μας.  Και αν η γνώμη σου βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε "μαμά μου φάγαν το μπιφτέκι οι κακοί και είναι άδικο άδικο άδικο μπουχαχαχαχα" ε τι να κάνουμε, μάλλον έχεις λάθος.

Κατακλείδα:

Δικαίωμα στη γνώμη έχουμε όλοι μας. Όποια και αν είναι αυτή. Ακόμα και πανηλίθια.

Αλλά:

α. Το δικαίωμα στη γνώμη σου δεν την κάνει αληθή, σεβαστή ή χρήσιμη

β. Η γνώμη σου πρέπει να μπορεί να αλλάξει με την κατάλληλη προσκόμιση αποδείξεων/δεδομένων. Αν δεν αλλάζεις γνώμη παρό,τι τα γεγονότα διαφωνούν, γνώμη μπορεί να έχεις, αλλά ταυτόχρονα ή είσαι κολλημένος βλάκας, ή κάτι ύπουλο μας κρύβεις

γ. Η γνώμη που στηρίζεται στη στομάχα σου, εκεί πρέπει να παραμένει. Πρέπει να μπορείς να στηρίξεις τη γνώμη σου με επιχειρήματα και να είσαι έτοιμος να πεις "ωπ, μαλακία νόμιζα ανά πάσα στιγμή". Αν δεν είσαι έτοιμος να κάνεις λάθος, δεν είσαι έτοιμος να έχεις γνώμη.

Αυτά