Εξέλιξη and stuff

Σήμερα έχω μια έκπληξη. Έλεγα να σοβαρευτούμε για 5 λεπτάκια και να συζητήσουμε μερικά πραγματάκια. Το 2009 είναι έτος Δαρβίνου. Για τα 200 χρόνια από τη γέννησή του. Λεπτομέρειες για τη ζωή του μπορείτε να βρείτε στη Wikipedia να τσεκάρετε και τα επετειακά site κλπ. Δεν είναι δύσκολο, άμα βάλετε στο γούγλη τo όνομά του, θα σας βγάλει ένα κάρο πληροφορία. Όμως, από μένα μπορείτε να βρείτε χωρίς κόπο και χωρίς φόβο ένα ηλεκτρονικό αντίτυπο της Καταγωγής των ειδών για να το κατεβάσετε και να του ρίξετε μια ματιά. Παρεπιπτόντως, το εν λόγω αρχείο είναι απολύτως νόμιμο να το κατεβάσετε, μια και πριν το 1925 -νομίζω- copyright δεν παίζει.
Έχω καταλάβει ότι ο πολύς κόσμος, με την εξέλιξη και όλα αυτά δεν τα πάει καλά. Όχι μόνο γιατί δεν τη διδασκόμαστε στο σχολείο -εκτός αν η βιολόγος μας έχει κέφια και όρεξη και μας μιλάει με τις ώρες για το Καρολάκι με το Beagle του- αλλά και γιατί αποτελεί και ένα "δύσκολο", όχι πρακτικά, θέμα. Ακόμα και εκείνοι που δεν έχουν τα κολλήματα με τους Αδάμ και τις Εύες ή με τους Πυγμαλίωνες και τις Πύρρες, πολλές φορές την έχουν λίγο πολύ μπερδεμένη την ιστορία στο κεφαλάκι τους.
Μπορεί να μην είμαι βιολόγος, αλλά α. έκανα πάντοτε παρέα με βιολόγους και βιολόγες β. για περίπου μία βδομάδα κάποτε έκανα φροντιστήρια αναπαραγωγής σε μία βιολόγα γ. μου αρέσει να διαβάζω , οπότε επιτρέψτε μου να πω και εγώ 5 πραγματάκια απο ό,τι έχω καταλάβει, έτσι, ως φόρο τιμής στο Δαρβίνο και την Εξέλιξη. Προφανώς, αν κάνω κάποιο λάθος, φταίω αποκλειστικά εγώ και οι ελλιπείς μου γνώσεις και παρακαλώ πολύ αν το διαβάσει κάποιος που ξέρει 5 πράγματα παραπάνω, να με διορθώσει. Για σένα χτυπάει η καμπάνα Βιολόγε!
Πριν πω όμως για εξέλιξη κλπ, πρέπει κατ'αρχήν να ορίσω τη λεγόμενη "Επιστημονική μεθοδολογία" για τη διερεύνηση φαινομένων. Γιατί σε πολλές κουβέντες που έχω κάνει με φίλους που δεν έχουν σπουδάσει, έχω οδηγηθεί σε αδιέξοδα εξ αιτίας ακριβώς της άγνοιάς τους περί μεθοδολογιών κλπ. Και εννοείται, δεν το λέω με επικριτική διάθεση αυτό, απλά οι άνθρωποι δεν είχαν επαφή με το αντικείμενο, ε που να ξέρουν πως βγαίνει ένα συμπέρασμα. Αφήστε που δε βοηθάνε και τα μέσα μαγικής ενημέρωσης και μπερδεύουν κόσμο όσον αφορά ειδικά τη μεθοδολογία. Μακρυγορώ.
Ο όρος Επιστημονική Μέθοδολογία έχει να κάνει με μια συλλογή τεχνικών για τη διερεύνηση φαινομένων, την απόκτηση νέας γνώσης και τη βελτίωση/διόρθωση/ενσωμάτωση της παλαιότερης γνώσης με τη νεότερη. Για να είναι μια μέθοδος επιστημονική, η διερεύνηση πρέπει να βασίζεται στην συλλογή παρατηρήσιμων, εμπειρικών (με την ένοια του πραγματικού πειράματος έναντι της θεωρίας) και μετρήσιμων αποτελεσμάτων, τα οποία υπόκεινται σε συγκεκριμένες αρχές λογικής επεξεργασίας. Μια επισημονική μεθοδολογία ξεκινάει από τη συλλογή στοιχείων μέσω παρατήρησης και πειραματισμού, και καταλήγει στην διατύπωση και τον έλεγχο υποθέσεων. Εξαίρεση φυσικά αποτελούν τα μαθηματικά, όπου ως γνωστόν εμείς οι μαθηματικοί κάνουμε ό,τι γουστάρουμε. Όχι. Βασικά η δικιά μας μεθοδολογία είναι διαφορετική επειδή τα μαθηματικά δεν προέρχονται από εμπειρική γνώση του κόσμου. Απλά τον μοντελοποιούν. Τέσπα.
Για να μην το πάμε πολύ μακριά, για να βγεί ένα συμπέρασμα, γίνονται τα εξής :
< 1. Χρησιμοποιείς την εμπειρία σου. Εξετάζεις το πρόβλημα και προσπαθείς να καταλάβεις τι διάολο είναι. Τσεκάρεις να δεις αν υπάρχουν πρότερες εξηγήσεις. Αν είναι εντελώς νέο πρόβλημα πας παρακάτω, στο 2.
2. Χτίζεις μια υπόθεση. Αν δεν υπάρχει τίποτα ήδη γνωστό στο θέμα, προσπαθείς να σχηματίσεις μια πρώτη εξήγηση, μια πρώτη ιδέα εξήγησης. Και τώρα προχωράμε στα καλά...
3. Από την εξήγηση επάγεις πρόβλεψη. Αν αυτά που υπέθεσες στο 2 ισχύουν, τι συνέπειες υπάρχουν; Και τώρα πάμε στα καλύτερα
4. Τεστάρεις! Εξετάζεις αν ισχύουν τα αντίθετα ΚΑΘΕ συνέπειας, ώστε να ανταποδείξεις το 2. Είναι λογικό σφάλμα να αναζητείς το 3 κατευθείαν ως απόδειξη του 2. Το σφάλμα αυτό είναι η γνωστή επιβεβαίωση του συνεπούς. ΛΑΘΟΣ!
Παρεπιπτόντως όπως είναι προφανές, αυτή η μέθοδος δεν μπορεί ποτέ να ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΕΙ, αλλά έχει σκοπό να ΑΝΤΑΠΟΔΕΙΞΕΙ. Η προσπάθεια κατάρριψης κάθε θεωρίας είναι δηλαδή το κύριο σώμα της επιστημονικής μεθόδου.
Όπως είχε πει και ο Αλμπέρτος
"No amount of experimentation can ever prove me right; a single experiment can prove me wrong."
Ούτε και αυτός δεν είναι αρκετά αυθεντία για να μην καταρρεύσει η θεωρία του αν ένα πείραμα δείξει ανάποδα αποτελέσματα δηλαδή. Ας τα ακούνε μερικοί μερικοί αυτά.. Πολύ το πήγαμε με τη θεμελίωση της μεθοδολογίας (αν και έχει βιβλία ολόκληρα). Θα βάλω βιβλιογραφία στο τέλος.
Πάμε στην Εξέλιξη τώρα και το τι έχω κατανοήσει εγώ περί αυτής με τα λίγα που έχω τσιμπήσει από δω και απο κεί. Ξαναλέω, δεν είμαι βιολόγος,μπορεί να κάνω λάθη παρακάτω και για αυτά θα φταίω εγώ, όχι ο Δαρβίνος!
Εξέλιξη είναι μια βιολογική διαδικασία. Είναι οι αλλαγές που παρατηρούνται στα κληρονομούμενα χαρακτηριστικά ενός πληθυσμού από γενιά σε γενιά. Αυτές οι αλλαγές κάνουν τους πληθυσμούς να διαφοροποιούνται με το χρόνο. Τα κληρονομούμενα χαρακτηριστικά προέρχονται από τα γονίδια και περνάνε στους απογόνους με την αναπαραγωγή (εξαιρετικά ευχάριστη διαδικασία τολμώ να πω). Οι μεταλλάξεις (εδώ ρωτώ ευθέως, είναι σωστή αυτή η λέξη για αυτό το εννοιολογικό περιεχόμενο;) στα γονίδια μπορούν να παράγουν νέα ή διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά, καταλήγοντας στην εμφάνιση κληρονομούμενων διαφορών στους οργανισμούς. Τα νέα αυτά χαρακτηριστικά προέρχονται και από την μεταφορά γονιδίων μεταξύ διαφορετικών πληθυσμών, πχ σε μια μετανάστευση ή και ειδών. Η Εξέλιξη "συμβαίνει" όταν αυτές οι κληρονομούμενες διαφορές γίνονται πιο κοινές ή πιο σπάνιες σε ένα πληθυσμό, είτε όχι-τυχαία, μέσω φυσικής επιλογής είτε "τυχαία" μέσω ενός φαινομένου που ονομάζουν genetic drift. Έχω καταλάβει ότι ουσιαστικά είναι ο παράγων "τυχαίο" και η πιθανότητα να επιβιώσει ένας οργανισμός με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και να αναπαραχθεί. Τον τρίτο εξελικτικό μηχανισμό, την "γονιδιακή ροή", δεν τον γνωρίζω αρκετά καλά ώστε να τον εξηγησω, συγχωρείστε μου την άγνοια.
UPDATE μετά από σχόλιο του Βιολόγου :
Γονιδιακή ροή:Δεν είναι τίποτα άλλο από τη εισαγωγή ατόμων του ιδίου είδους με διαφορετικό γενετικό make up σε κάποιον νέο πληθυσμό, αυξάνοντας την ποικιλομορφία της γονιδιακής δεξαμενής του πληθυσμού.Το κλειδί είναι η ποικιλομορφία.
Οπότε για παράδειγμα αν έχεις 2 νησιά που απέχουν 5 χιλιόμετρα μεταξύ τους και στο ένα ζούνε μύγες με μεγαλύτερα φτερά από ότι οι μύγες του δεύτερου νησιού,τότε λέμε ότι έχουμε το gene flow όταν πετάξουν οι μύγες από το ένα νησί στο άλλο και εμπλουτίσουν τον πληθυσμό με τα δικά τους γονίδια.
Ναι αλλά τι είναι η φυσική επιλογή; Να σας πω, εγώ δεν έχω σπουδάσει βιολόγος είπαμε. Όλα και όλα..
Φυσική επιλογή είναι ο εφιάλτης και αυτό που δε μπορούν να χωνέψουν με τίποτα μερικοί άνθρωποι γιατί αντιτίθεται στην ηθική τους, τη βρίσκουν πολύ σκληρή διαδικασία και άρα την απορρίπτουν.Οκ, ναι.. . Είναι η διαδικασία , o βασικός μηχανισμός κίνησης της Εξέλιξης,με την οποία τα κληρονομούμενα χαρακτηριστικά που είναι πιο χρήσιμα για την επιβίωση και την αναπαραγωγή γίνονται πιο κοινά σε έναν πληθυσμό, ενώ χαρακτηριστικά που δε βοηθούν, εκλείπουν σιγά σιγά. Αυτό συμβαίνει επειδή τα άτομα πληθυσμού που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά αναπαράγονται με μεγαλύτερη επιτυχία, οπότε και αυξάνεται η πιθανότητα η επόμενη γενιά να τα κληρονομήσει. Σε διάστημα πολλών γενεών, γίνονται διάφορες ανακατατάξεις μέσω ενός συνδυασμού διαδοχικών, μικρών αλλαγών στα χαρακτηριστικά, σιγά σιγά και η φυσική επιλογή καθορίζει αν θα συνεχίσουν να υφίστανται ή όχι αυτές οι αλλαγές. Για παράδειγμα, αυτός που έχει κοντά πόδια δε μπορεί να τρέξει γρήγορα, τον κάνουνε μεζέ τα λιοντάρια. Αυτός που έχει μακριά και λεπτά πόδια τρέχει γρήγορα και γλυτώνει, ρίχνει και ένα μπίκο στην κυρία και το παιδί του έχει και αυτό μακριά και λεπτά πόδια. Σκληρό τοπικά, αποτελεσματικό γενικά. Εξ ου και το φαινόμενο της εξαφάνισης πληθυσμών. Άμα δεν έχεις τα φόντα να επιβιώσεις, πέφτει λεπίδι και ψοφάς με χαρακτηριστική άνεση.Το κάνουμε και εμείς αυτό μη νομίζετε, και άνευ επίσημης βοήθειας από τη φύση. Δε θυμάστε τι λεπίδια έπεσαν από κάτι ανώτερους και πολιτισμένους κονκισταδόρες και πιονέρους σε κάτι Αζτεκάκια και κάτι Ερυθροδερμάκια; τους τσατάλιασαν τους κακομοίρηδες τους "αγρίους". Αυτό βέβαια είναι κοινωνικός δαρβινισμός και κατάπτυστο αλλά γιου γκετ δε κονσεπτ.
Θα κλείσω αυτό το σεντόνι με τα εξής ωραία λόγια :
"Well evolution is a theory. It is also a fact. And facts and theories are different things, not rungs in a hierarchy of increasing certainty. Facts are the world's data. Theories are structures of ideas that explain and interpret facts. Facts don't go away when scientists debate rival theories to explain them. Einstein's theory of gravitation replaced Newton's in this century, but apples didn't suspend themselves in midair, pending the outcome. And humans evolved from ape-like ancestors whether they did so by Darwin's proposed mechanism or by some other yet to be discovered.
Moreover, "fact" doesn't mean "absolute certainty"; there is no such animal in an exciting and complex world. The final proofs of logic and mathematics flow deductively from stated premises and achieve certainty only because they are not about the empirical world. Evolutionists make no claim for perpetual truth, though creationists often do (and then attack us falsely for a style of argument that they themselves favor). In science "fact" can only mean "confirmed to such a degree that it would be perverse to withhold provisional consent." I suppose that apples might start to rise tomorrow, but the possibility does not merit equal time in physics classrooms.
Evolutionists have been very clear about this distinction of fact and theory from the very beginning, if only because we have always acknowledged how far we are from completely understanding the mechanisms (theory) by which evolution (fact) occurred. Darwin continually emphasized the difference between his two great and separate accomplishments: establishing the fact of evolution, and proposing a theory--natural selection--to explain the mechanism of evolution."
- Stephen J. Gould [Harvard University]
Bιβλιογραφία :
1. Richard Dawkins - The selfish gene
2. Richard Dawkins - The blind watchmaker
3. Desmond Morris - The naked ape
4. Charles Darwin - The origin of species
5. George Boole - An investigation on the laws of thought
6. Francis Bacon - The new organon (αριστούργημα)
7. Nick Maxwell - The Comprehensibility of the Universe: A New Conception of Science
8. William McComas - The Principal Elements of the Nature of Science: Dispelling the Myths (Τζαμπέ νταουνλοαντ - νόμιμο)
9. Isaac Newton - Philosophiae Naturalis Principia Mathematica -θα το έβαζα αλλά δεν το βρίσκω στα αγγλικά τώρα..
10. Godfrey-Smith, Peter (2003), Theory and Reality: An introduction to the philosophy of science - οκ αυτό δεν το χω διαβάσει όλο, μόνο αποσπάσματα αλλά είναι πολύ ενδιαφέρον βιβλίο.
Εξαιρετική πηγή παλαιών κειμένων που δεν έχουν copyright είναι το Project Gutenberg
Καλή διασκέδαση